Kursk ilk addımdır, Kiyevə yeni müharibə süjeti lazımdır

 

Bütün müharibələrin sadə strateji süjeti var. Həm İkinci Dünya, həm də Vyetnam müharibəsinin öz şüarları var idi. Genişmiqyaslı müharibənin başlamasından iki il yarım sonra Kiyevin də öz şüarına çox ehtiyacı var.

Bunu “Rand” Korporasiyasının “Hava Qüvvələri”ndə Strategiya və Doktrina Proqramının direktoru Rafael Kohen “Foreign Policy” üçün yazdığı köşə yazısında qeyd edib.

“Müharibənin birinci ilində Ukrayna birbaşa baş qəhrəman idi. Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski əsas qəhrəman sayılmazdı, lakin Rusiya hücum edən kimi o, müharibənin lideri oldu. ABŞ onu Kiyevdən təxliyə etməyi təklif edərkən verdiyi məşhur “Mənə taksi yox, sursat lazımdır" cavabı hətta Hollivud ssenaristi tərəfindən yazılsa belə, bundan yaxşı ola bilməzdi. Zelenski Rusiyanın Kiyevə irəliləməsini dayandırdı. Sonra o, Xarkov ətrafında rus qoşunlarını məğlub etdi və Xersonu geri aldı”, - Kohen bildirib.

Onun sözlərinə görə, 2023-cü ilin yazında əks-hücum müharibəni tamamilə bitirməsə də, ən azı Rusiyanı öz sərhədlərinə yaxınlaşdıracağı gözlənilirdi:

“Lakin bu son addım baş tutmadı, ən azı ona görə ki, Qərbin aylarla tərəddüd etməsi Rusiyaya cəbhə boyu genişmiqyaslı istehkamları tamamlamaq üçün zaman qazandırdı. 2023-cü il əks-hücumlarında tənəzzül başlayanda Kiyev qoşun və texnikadan da daha əhəmiyyətli itki verdi. O, necə qalib gəlmək niyyətində olduğuna dair inandırıcı arqumentini də itirdi. Maraqlı bir hekayənin olmaması Kiyev üçün təkcə piar problemi deyildi, həm də Qərbin hərbi yardımını təhlükə altına qoydu. Bundan sonra Qərb hesab edirdi ki, Ukrayna böyük ehtimalla qalib gələ bilməyəcək. Və bir anda Ukrayna Kursk vilayətində əməliyyata başlayır. Bu əks-hücum Pentaqon rəsmiləri də daxil olmaqla bir çoxları üçün sürpriz olsa da, bunun tam mənası var. Kurska hücum ilk addım olsa da, Ukrayna hazırda əldə etdiyi sürəti qorumaq istəyirsə, daha çox şey təklif etməli olacaq. Ukrayna liderləri həm ölkə daxilindəki seçicilərini, həm də xaricdəki tərəfdarlarını müharibədə qalib gəlmək üçün planlarının olduğuna inandırmalıdırlar. Ukraynanın hərəkətlərinə baxsaq, ölkənin yeni, hələ formalaşmamış strateji şüarı nisbətən yaxşı müəyyən edilmiş üç hissədən ibarətdir: sağ qalmaq, zərbə endirmək və ələ keçirmək.

Birincisi, sağ qalmaq Rusiyanın Ukraynanın enerji infrastrukturuna qarşı hücumlarına qarşı durmağa və Donbasda ləng hərəkət edən hücumunu dayandırmağa yönəlib. İkincisi, nəinki Rusiyanın hərbi imkanlarını zəiflətmək, həm də Putin rejimi üçün müharibənin iqtisadi və siyasi xərclərini artırmaq üçün Rusiyanın dərinliklərində hərbi və sənaye obyektlərinə zərbələr endirməkdir. Üçüncü və son hissəyə isə "Kursk" uyğun gəlir. Bu əməliyyat həm Ukrayna ərazisini Rusiyanın təcavüzündən qorumaq üçün bufer, həm də gələcək sövdələşmələr üçün kartdır”.

Müəllif yazır ki, sonda hər üç element zəruridir, lakin çox güman ki, Ukrayna üçün yeni qələbə nəzəriyyəsi qurmaq üçün kifayət deyil:

“Ukraynanın qələbə nəzəriyyəsinin növbəti və son elementinin nə olacağı sualı olaraq qalır. Əslində, Ukraynanın iki əsas variantı var: təslim olmaq və ya barışmaq. Birinci halda o, ümid edə bilər ki, Putin rejiminə artan təzyiq sonda onun çöküşünə səbəb olacaq. Amma Putinin süqut edəcəyinə heç bir zəmanət verilmir və olsa belə, ondan sonra gələnin müharibəni bitirəcəyi də dəqiq deyil.

Alternativ olaraq, Ukrayna münaqişənin həlli yollarını axtara bilər. Kursk hücumu ilə Putin rejiminin ağrısını artırmaq və Rusiyanın infrastrukturlarına dərin zərbələrə davam etməklə Kiyev təzyiq edə bilər. O zaman Kiyev ələ keçirdiyi Rusiya ərazisini düşmənin işğal etdiyi Ukrayna ərazisi ilə mübadilə edə biləcək. Ukrayna artıq Rusiyaya ciddi ziyan vurub və demək olar ki, daha çox şey edə biləcək, xüsusən də Qərb öz silahlarının istifadəsinə qoyulan məhdudiyyətləri və digər qırmızı xətləri aradan qaldırarsa. Məsələ ondan ibarətdir ki, o, kifayət qədər ərazi ələ keçirə bilərmi və ən əsası tutduğu əraziləri əlində saxlayıb, sonradan Rusiya tərəfindən işğal olunmuş bütün əraziləri Ukraynaya qaytarmağı bacaracaqmı?

Sonda Ukrayna öz müharibəsinin şüarını seçməli olacaq: sağ qalma -zərbə - dəyişiklik - sıxışdırmaq və ya sağ qalma - zərbə - dəyişiklik - nizamlanma”.

Lakin ABŞ-da prezident seçkiləri yaxınlaşır və bundan əlavə, dünyada getdikcə daha çox problemlər var. Ukrayna rəhbərliyi öz tərəfdaşlarına və müttəfiqlərinə, eləcə də öz ictimaiyyətinə necə qalib gələcəyini deməlidir”.