Psixoloqdan qalmaqallı açıqlama: “Türk seriallarını izləyən kütlə cahildir, səviyyəsi aşağıdır”

Azərbaycanda Türkiyə serillarının və filimlərinin böyük izləyici kütləsi var. Son dönəmlərdə həmin ekran əsərlərində zorakılıq səhnələrindən çox istifadə olunduğu müşahidə edilir. Fiziki, psixoloji, cinsi, ailədaxili və sair şiddət növləri mənfi hal kimi ictimailəşdirilir. Əslində şiddətin yaxşı hal olmadığını nümayiş etdirmək, geniş auditoriyaya bu yöndə mesaj vermək müsbət hadisədir. Lakin bəzi hallarda bunun əks-təsir yaratdığı, bir sıra problemlərə yol açdığı, hətta şiddəti, zorakılığı adiləşdirdiyi iddia olunur. Əgər iddialar doğrudursa, bu, sosial münasibətlərə, insanın empatiya qabiliyyətinə, gündəlik həyat tərzinə necə təsir edir?

Mövzu ilə bağlı danışan psixoloq Samirə Bağırova Türkiyə seriallarının illərdir dəyişməyən süjetinin olduğunu diqqətə çatdırıb.

Qeyd edib ki, şiddət, zorakılıq, yeni doğulmuş uşaqdan imtina kimi ssenarili filmlər artır və mütləq şəkildə fəsadlar zamanla özünü göstərir: “Mən bunu hələ illər öncə müşahidə etmişəm. Türk seriallarını izləyən kütlənin düşüncə səviyyəsi, adi film izləyənlərin düşüncə səviyyəsindən qat-qat aşağıdır, cahildir. Türk seriallarını təhlil etsək görəcəyik ki, illərlə dəyişməyən süjet var. Kasıb qız varlı ailənin oğluna ərə gedir. Həbsxana, xəstəxana, uşaq oğurluğu və sair kimi ssenarilər illərlə dəyişmir. Serialdakı rol adlarını yeni doğulan uşaqlara qoyurlar, hərçənd ki, uşağın özünəməxsus məna daşıdığı adı olmalıdır. Böyüdükcə adının serialdan götürüldüyünü öyrənir, həmin obrazı izləyərək onun kimi olmağa çalışır və əsl kimliyi basdırılmış olur. Əlavə olaraq doğma ana dilimiz unudulur. Çox sıx-sıx gənc qız və oğlanların türkcə danışmasına rast gəlirəm. Türk kəlmələri Azərbaycan dili kimi qəbullanır. Çoxu öz dilimizdəki tərcüməni bilmir. Şiddət, zorakılıq, yeni doğulmuş uşaqdan imtina kimi ssenarili filmlər artır və mütləq şəkildə fəsadlar zamanla özünü göstərir”.

Psixoloq vurğulayıb ki, türk serialları izləyənlərin beyni donuq olur. Onun qənaətincə, belə adamlara sual verirsən, sanki qısaqapanma yaşanır: “Dünən 12 yaşlı şagird qızla söhbət edirəm, 15- ə yaxın türk serialı adı çəkdi. Anası fəxrlə deyir ki, gecə-gündüz izləyir, üstəlik mənə də danışır. Amma bir şeir və ya yaşına uyğun hansısa hekayə adını soruşdum. heç nə bilmədiyi üzə çıxdı. Hərçənd ki, dərslərindən beş qiymət alır. O da əzbərçiliklə. Özünü ifadə etmək üçün bir neçə sual verdim, bir cümləni 3-4 dəfə təkrar etməklə guya uzun şəkildə özünü təqdim edirmiş kimi göstərdi. Halbuki 12 yaşında kiçik yeniyetmə, əl işlərindən tutmuş, dərsdən əlavə maraqlı bilgilərə sahib olmalı, sərbəst şəkildə söhbət etməlidir. Uşağın şəxsi bacarıqlarını inkişaf etdirməlidir valideyn. Gələcəyi ilə bağlı xəyal gücünü gücləndirməlidir. Amma şüuraltında seriallardan parçalar, həyatının eyni şəkildə təkrarlanmasına səbəb olur. Çünki nə izləyirsən, nə yeyirsən, nə dinləyirsən osan. Məhz türk serialları izləyənlərin beyni donuq olur, sual verirsən sanki qısaqapanma yaşanır”.

S.Bağırova söyləyib ki, seansa müraciət edənlər sırasında serial izləyənləri o dəqiqə sezmək olur: “Halbuki, digər xarici seriallar da mövcuddur. Hansı ki, insanı aydınlandırır. Əlavə yeni bilgi əldə etməyə, yaxud düşünməyə sövq edir, vəziyyətə başqa tərəfdən baxmağı öyrədir. Təəssüf ki, bu ssenari bizim insanlara maraqlı deyil. Çünki çoxu sevgiyə, sevgi dolu sözlərə acdır. Qadınların kişilərdən görmədikləri romantik davranışları izləyərək ac emosiyasını təmin etmiş olurlar, bədbəxt olanlar isə uşaqlar və cəmiyyətdir”.