Yerə düşən meteorların mənşəyi müəyyən edilib

 

CNRS, Avropa Cənub Rəsədxanası (ESO) və Karlov Universitetindən olan beynəlxalq alim qrupu müəyyən edib ki, Yerə düşən bütün məlum meteorların 70%-i üç gənc asteroid ailəsindən qaynaqlanır.

Kəşf göstərir ki, Yerə düşən meteorlar əksərən əsas asteroid qurşağında baş vermiş son toqquşmalar nəticəsində formalaşan Karin, Koronis və Massalia ailələrindən qaynaqlanır. Bu hadisələr 5.8, 7.5 və təxminən 40 milyon il əvvəl baş verib. Xüsusilə, Massalia ailəsi bütün məlum meteorların 37%-nin mənbəyi kimi müəyyən edilib.

Meteorların mənbələrini müəyyən etmək üçün alimlər teleskopik müşahidələr və kompüter simulyasiyalarının kombinasiyasından istifadə ediblər. Müşahidələr əsas asteroid ailələrinin tərkibini ətraflı öyrənməyə, simulyasiyalar isə onların toqquşmalarını və dinamik təkamülünü modelləşdirməyə imkan verib. Bu metod əsas asteroid qurşağındakı bütün böyük ailələrə tətbiq edilib ki, bu da həm karbonlu xondritlərin, həm də akondritlərin mənbələrini aşkar etməyə imkan verib.

Təhlil zamanı müəyyən edilib ki, meteorların mənbələri əsasən toqquşmalardan sonra kiçik fraqmentlərlə zəngin olan gənc asteroid ailələridir. Bu fraqmentlər daha yüksək hərəkətliliyə məruz qalır, qurşaqdan çıxma və Yerlə toqquşma ehtimalını artırır. Onlardan fərqli olaraq, daha qədim asteroid ailələri artıq tükənib və Yerə düşə biləcək çoxlu sayda fraqment ehtiva etmir.

Bundan əlavə, tədqiqatçılar məlum meteorların 90%-dən çoxunun mənşəyini müəyyən edə biliblər. Tədqiqat göstərib ki, Hayabusa2 və OSIRIS-REx missiyaları tərəfindən son zamanlarda öyrənilən Ryugu və Bennu asteroidləri Polana ailəsi ilə eyni ana asteroidindən əmələ gəlib. Bu təhlil, həmçinin Yer üçün potensial təhlükəli olan böyük asteroidlərin mənşəyini izləməyə kömək edir.

Qalan 10% meteorun mənşəyi hələ məlum deyil. Gələcəkdə alimlər bütün məlum meteorların mənşəyini qəti müəyyən etmək üçün 50 milyon ildən az əvvəl formalaşmış bütün gənc asteroid ailələrinin xüsusiyyətlərinin təhlilinə diqqət yetirəcəklər.