Süni intellektlə məlumatlar ələ keçirilir? - ABŞ Çinə görə narahatdır

Süni intellektin məlumatların ələ keçirilməsində birbaşa rolu olmasa da, kibertəhlükəsizlik sahəsində riskləri artıran amildir. Süni intellekt kibercinayətkarlar tərəfindən məlumat oğurlamaq, fişinq hücumları təşkil etmək və ya sistemlərin zəif cəhətlərini aşkar etmək üçün istifadə edilə bilər. Xüsusilə süni intellektlə işləyən zərərli proqramlar böyük miqdarda məlumatı emal edərək hədəfləri daha effektiv müəyyən edə və hücumları avtomatlaşdıra bilər. Digər tərəfdən, süni intellekt kibertəhlükəsizliyin gücləndirilməsində də istifadə olunur, çünki anormal fəaliyyətləri aşkar edərək müdafiə sistemlərini təkmilləşdirir. Bu səbəbdən süni intellekt həm təhlükə, həm də qoruyucu vasitə kimi çıxış edə bilər.

"OpenAI" istifadəçilərin məxfiliyini və məlumat təhlükəsizliyini qorumağa böyük önəm verir. Şirkət məlumatların icazəsiz istifadəsinin qarşısını almaq üçün ciddi təhlükəsizlik tədbirləri tətbiq edir və modellərini etik qaydalara uyğun şəkildə inkişaf etdirir. OpenAI-nin xidmətlərindən istifadə edərkən şəxsi və məxfi məlumatların paylaşılmaması tövsiyə edilir, çünki OpenAI istifadəçi məlumatlarını qorumağa çalışsa da, kibertəhlükəsizlik həmişə bir risk faktoru olaraq qalır. Bundan əlavə, OpenAI süni intellektin sui-istifadəsinin qarşısını almaq üçün müxtəlif nəzarət mexanizmləri tətbiq edir və etik qaydalar çərçivəsində fəaliyyət göstərir.

Çinin süni intellekt sahəsində irəli çıxmağa çalışması Vaşinqtonu niyə narahat edir?

Çinin süni intellekt sahəsində irəli çıxmağa çalışması Vaşinqtonu əsasən geosiyasi, iqtisadi və hərbi səbəblərdən narahat edir. ABŞ süni intellektin gələcəyin strateji texnologiyası olduğunu qəbul edir və Çinin bu sahədə üstünlük qazanmasının qlobal güc balansına təsir edə biləcəyindən ehtiyatlanır.

Birinci səbəb milli təhlükəsizliklə bağlıdır. Süni intellekt hərbi sahədə pilotsuz texnologiyalar, kiberhücumlar və məlumat analizləri kimi sahələrdə üstünlük qazandırır. Çin bu sahədə irəlilədikcə, ABŞ öz texnoloji üstünlüyünü itirmək riski ilə qarşılaşır.

İkinci səbəb iqtisadi rəqabətdir. Süni intellekt iqtisadiyyatda avtomatlaşdırma, innovasiya və istehsal sahələrində əsas rol oynayır. Çin süni intellektə böyük sərmayə qoyaraq qlobal bazarda dominant mövqeyə gəlməyə çalışır ki, bu da ABŞ-ın texnologiya şirkətləri üçün təhlükə yaradır.

Üçüncü səbəb isə süni intellektin nəzarət və məlumat toplama imkanları ilə bağlıdır. Çin süni intellekti geniş miqyasda müşahidə və məlumat analizində istifadə edir. Vaşinqton Pekinin bu texnologiyaları qlobal təsir vasitəsinə çevirməsindən və potensial casusluq fəaliyyəti üçün istifadə etməsindən narahatdır.

Bu səbəblərə görə ABŞ süni intellekt sahəsində Çinin irəliləyişini məhdudlaşdırmaq üçün texnologiya ixracına məhdudiyyətlər tətbiq edir, Çin şirkətlərinə sanksiyalar qoyur və öz yerli süni intellekt sektoruna böyük sərmayələr yatırır.

Milli.Az xəbər verir ki, siyasi ekspert Elxan Şahinoğlu mövzu ilə bağlı şərh verərkən bunları qeyd edib.

"Çinin süni intellekt sahəsində irəli çıxmağa çalışması Vaşinqtonu ciddi narahat edib. Təsadüfi deyil ki, ABŞ Nümayəndələr Palatası Konqres üzvlərini və əməkdaşlarını Çinin "DeepSeek"lə bağlı risklər barədə xəbərdar edib və onu xidməti cihazlara yükləməyi qadağan edib. Nümayənədlər Palatası buna səbəb kimi kiber təhlükələrlə bağlı narahatlığını göstərib. Ancaq aydındır ki, əsl səbəb Çin şirkətinin yeni layihəsində ABŞ şirkətlərini qabaqlamasıdır.

Konqresmenlərin fikrincə, Amerikaya zərər vurmaq istəyənlər cihazları yoluxdurmaq üçün "DeepSeek"dən istifadə edə bilərlər. Bu səbəbdən Konqres əməkdaşlarına "DeepSeek"i iş telefonlarına, kompüterlərinə və planşetlərinə yükləmək qadağan edilib. Bu ilk belə hadisə deyil. Bundan əvvəl "Microsoft Copilot"dan istifadə etmək qadağan edilib.

"DeepSeek"lə bağlı başqa bir problem də üzə çıxıb. "Bloomberg" agentliyinin məlumatına görə, "Microsoft" və "OpenAI" texnoloji korporasiyaları təhqiqata başlayıblar. Məqsəd "DeepSeek" şirkətinin məlumatları ABŞ-ın texnoloji  şirkətlərindən qanunsuz şəkildə əldə edib-etməməsini araşdırmaqdır. Şübhələr var ki, "DeepSeek" şirkəti ilə əlaqəli olanlar ABŞ-ın texnoloji şirkətlərindən məlumatları toplamağa çalışıblar. 

Beləliklə, ABŞ-la Çin arasında gərgin rəqabətdə yeni mübarizə meydanı formalaşıb. ABŞ Prezidenti Donald Tramp andiçmə mərasimindən bir neçə gün sonra süni intellekt infrastrukturuna ən azı 500 milyard dollar sərmayə qoyacağını bəyan etmişdi. Söhbət "Stargate" adlandırılan layihədən gedirdi. Bu layihəyə bir neşə iri şirkət cəlb olunub. "Bu monumental layihə Amerikanın yeni Prezidentinin rəhbərlik potensialına inamın güclü ifadəsidir" deyən Tramp bu layihənin icrası üçün gərəkən infrastruktur yaradılacağını vurğulamışdı. Ancaq Tramp bunu söylədikdən bir neçə gün sonra Çindən zərbə aldı, "DeepSeek" süni intellekt startapına görə ABŞ-ın texnoloji şirkətləri trilyonlarla dollar itirdilər. Çinli startapın Google və OpenAI kimi nəhəng rəqiblərini geridə qoyduğu, ucuz qiymətə və daha az çiplə formalaşdırdığı süni intellekt modeli dünyada geniş şəkildə istifadə olunmağa başladı və son model ən çox yüklənən süni intellekt proqramına çevrildi. Ağ Ev bu prosesin qarşısını almağa çalışacaq. ABŞ Prezidentinin süni intellekt üzrə müşaviri Devid Saks "Fox News" televiziya kanalına müsahibəsində "DeepSeek" şirkətinin kəşfinin oğurluq məhsulu olduğunu iddia edib.  Saksın sözlərinə görə, Çin şirkəti ABŞ şirkətlətlərinin bilgilərindən istifadə edib. Saksın iddiaları təsdiqlənərsə, Vaşinqton Çinin texnoloji şirkətlərinə qarşı daha ciddi tədbirlər həyata keçirəcək".